Aθήνα 14 Ιουνίου 2017
Από: Dr. Σταύρο Ι. Παππά
Θέμα: Εξειδίκευση Παθολόγων –Παιδιάτρων στον Σακχαρώδη Διαβήτη(ΣΔ)
Μύθοι & Αλήθειες
Το ΚΕΣΥ με Πρόεδρο τον Καθηγητή Κο Κ. Μάρκου το τελευταίο χρονικό διάστημα σχεδιάζει σειρά μεταρρυθμίσεων που αφορά το σύνολο της μεταπτυχιακής ιατρικής Εκπαίδευσης (Ειδικότητες, Εξειδικεύσεις, θέσπιση νέων, εκπαιδευτικά κέντρα κλπ). Προσωπικά μαζί με άλλους πιστεύω στην αναγκαιότητα του εγχειρήματος, αναγνωρίζω τις δυσκολίες και εύχομαι να πετύχει, όμως από τις αποφάσεις που θα ληφθούν θα κριθεί το τελικό αποτέλεσμα.
Επί τη ευκαιρία η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ) έχει θέσει στο ΚΕΣΥ αίτημα ολοκληρωμένης πρότασης, ίδρυσης Εξειδίκευσης ΣΔ, για τους Παθολόγους και Παιδιάτρους. Το αίτημα είναι πάγιο και διαχρονικό από 20ετίας και υποστηρίζεται από τις Εταιρείες Εσωτερικής Παθολογίας & Παιδιατρικής. Να σημειωθεί, ότι στο γραφείο του προηγούμενου Υπουργού Υγείας- ίδια πρόταση επεξεργασμένη νομοτεχνικά από τις υπηρεσίες του Υπουργείου με τη σύμφωνη γνώμη του τότε ΚΕΣΥ δεν νομοθετήθηκε λόγω των πολιτικών εξελίξεων. Σημειώνεται εδώ, ότι στην παραπάνω κατατεθειμένη στο ΚΕΣΥ πρόταση εξειδίκευσης υπήρχε η σύμφωνη γνώμη του τότε Προέδρου της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας, η οποία αργότερα απεσύρθη. Εύλογο το ερώτημα. Τί άραγε, μεσολάβησε από τότε και το νέο ΔΣ (με πρόεδρο τον Κο. Ζαδάλα Μούσλεχ και Γενική Γραμματέα την Ομότιμη Καθηγήτρια Κα. Ευανθία Διαμάντη – Κανδαράκη) όχι μόνο άλλαξαν γνώμη, αλλά ξεπερνώντας κάθε όριο ευπρέπειας, συναδελφικότητας και δεοντολογίας συκοφαντούν τους Παθολόγους και Παιδιάτρους με ένα σωρό ανακρίβειες και ψεύδη, παραποιούν νομοθετήματα, που αφορούν την μέχρι τώρα μετεκπαίδευση του ΣΔ, ή μεταφέρουν ψευδώς ευρωπαϊκά(UEMS)δεδομένα, που αναφέρουν συγκεκριμένα «ότι κάθε χώρα κανονίζει αυτόνομα σχετικά τα αφορούντα την Εξειδίκευση του ΣΔ».
Ακόμη περιφρονώντας και αγνοώντας την Ελληνική νομοθεσία ισχυρίζονται, ότι δε δικαιούνται οι Παθολόγοι και οι Παιδίατροι Εξειδίκευσης στον ΣΔ. (άρθρο 21 παρ.5 Β Ν.3580/2007και άρθρο 4Ν.1278/19820 ).Τέλος περιφρονώντας τον διάλογο, που πάσχισε ο πρόεδρος του ΚΕΣΥ μαζί τους (Η ΕΕΕ προσκλήθηκε δύο φορές στο ΚΕΣΥ να αναπτύξει τις θέσεις της και προφανώς δεν έπεισε) και αντιδρώντας στην ΟΜΟΦΩΝΗ Απόφαση της Επιτροπής Εκπαίδευσης του ΚΕΣΥ όπου αποδέχθηκαν την Εξειδίκευση για ΣΔ των Παθολόγων και Παιδιάτρων, κήρυξαν «Ανένδοτο αγώνα » με πλακάτ με απαράδεκτα συνθήματα,«Αφήστε τα συμφέροντα και πιάστε την ουσία Διαβητολογία είναι η Ενδοκρινολογία» έξω και μέσα στο κτίριο του ΚΕΣΥ απρόσκλητοι εμπόδισαν την συνεδρίαση της Ολομέλειας του ΚΕΣΥ και απέτρεψαν φωνασκούντες την οριστική λήψη απόφασης για την Εξειδίκευση ΣΔ για τους Παθολόγους και Παιδιάτρους. (Ανεβλήθη για την 7/7/2017).
Εμείς –Παθολόγοι και Παιδίατροι σε θέματα Εκπαίδευσης /Μετεκπαίδευσης διαφωνούμε κάθετα με τέτοιες τακτικές και μεθόδους . Η Εικόνα, που εμφάνισαν μία Ομάδα Ενδοκρινολόγων με πρωτοστάτες την ηγεσία του ΔΣ της ΕΕΕ στην Ολομέλεια του ΚΕΣΥ, θεωρούμε, ότι ουδόλως ταιριάζει σε Επιστήμονες και Πανεπιστημιακούς Ομότιμους Καθηγητάς. Κρίμα και θλίψη. Εμείς δεν τους ακολουθούμε.
Και τώρα ας έλθουμε στις Αλήθειες και τους Μύθους.
1. Το πρόβλημα ΣΔ στην Ελλάδα.
Ο ΣΔ είναι χρόνια νόσος εξελικτική – όχι απλή ενδοκρινοπάθεια, όπως π.χ τα νοσήματα του θυρεοειδούς –αλλά συστηματική μεταβολική νόσος, αφού έχουμε διαταραχές του συνόλου Μεταβολισμού (γλυκόζης, λιπιδίων και των πρωτεϊνών ) με βλαπτικές επιδράσεις σε όλα σχεδόν τα όργανα του ανθρώπινου οργανισμού Χρόνιες Επιπλοκές-καρδιαγγειακές – Εμφράγματα, Αγγειακά εγκεφαλικά Επεισόδια, διαβητικά πόδια ακρωτηριασμοί, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, αμφιβληστροειδοπάθεια-τύφλωση κλπ. Οξείες επιπλοκές -(Διαβητικά κώματα, Υπογλυκαιμίες, λοιμώξεις, Κατάθλιψη, επιφέρουν αυξημένες νοσηλείες, αύξηση θανάτων, κακή ποιότητα ζωής και για την πολιτεία, τεράστιο κόστος υγείας. Σύμφωνα με μελέτες των τριών Διαβητολογικών Κέντρων, Λαϊκού, Τζανείου, Νίκαιας και Καθηγητών Οικονομικών Υγείας Κυριόπουλου & Αθανασάκη, ο Έλληνας Διαβητικός στοιχίζει στο σύστημα υγείας 1300ευρώ ετησίως εάν δεν έχει επιπλοκές, ενώ ο Διαβητικός με επιπλοκές στοιχίζει 3000 ευρώ. Οι ίδιες μελέτες έδειξαν, ότι οι ρυθμισμένοι διαβητικοί (με HbA1c<7%) κοστίζουν 50% λιγότερο από τους αρρύθμιστους.
Και το πρόβλημα είναι ακόμη μεγαλύτερο, αφού ο επιπολασμός του ΣΔ αυξάνει διαχρονικά σχεδόν επιδημικά. Όλες οι μελέτες δείχνουν σήμερα επιπολασμό >10%,(1-1.500.000 Έλληνες έχουν ΣΔτ2).(1970 Μελέτη Β.Καραμάνος, Π.Χριστακόπουλος, 2,7%,1990 Μελέτη Ν.Κατσιλάμπρος Αιγάλεω 4%, Μελέτη Αττική Χ.Πίτσαβος, θ.Παναγιωτάκος 2002 8% και το 2012, 11%,Μελέτη Λυγουριό Α Μελιδώνης 8%,Μελέτες Σαλαμίνας Σ.Παππάς,Α.Σωτηρόπουλος, Α.Γκίκας, Α.Κουτσοβασίλης 2002 8.7%,2006 9.7% και το 2012 11%, Μελέτη ΕΜΕΝΟ της ΕΔΕ 11% και συνταγογραφικά δεδομένα από ΗΔΙΚΑ 10%.)Καθίσταται συνεπώς έκδηλο, ότι η Διαχείριση του προβλήματος απαιτεί, συνεχή ιατρική φροντίδα από άρτια εκπαιδευμένους παθολόγους, ενδοκρινολόγους, γενικούς γιατρούς και παιδιάτρους .
Είναι ανάγκη να γίνει Εθνικό σχέδιο Δράσης με εθνική στρατηγική Πρόληψης και Καλύτερης αντιμετώπισης των πασχόντων για να έχουμε λιγότερους διαβητικούς, καλύτερη ρύθμιση και λιγότερες επιπλοκές με καλύτερη ποιότητα ζωής, λιγότερες αναπηρίες και απώλειες ζωής, με μικρότερο κόστος υγείας. Αυτά χρωστάμε όλοι μας στους ασθενείς μας με Σακχαρώδη Διαβήτη.
2. Τι λέμε Εμείς –Παθολόγοι – Παιδίατροι
Απορρίπτουμε αντιλήψεις συντεχνιακού και ιδιοκτησιακού χαρακτήρα – κυρίως σε θέματα Εκπαίδευσης .
ΔΕΝ μας εκφράζουν ουδόλως, τα συνθήματα στα πλακάτ των Ενδοκρινολόγων
«Ενδοκρινολογία =Σακχαρώδης Διαβήτης (Διαβητολογία)»
αφού οι Ενδοκρινολόγοι δεν αποδέχονται, ότι για την έγκριση από τα θεσμικά όργανα της πολιτείας αυτής της εξίσωσης, απαιτείται η μετεκπαίδευση τους μετά την ειδικότητα, όπως άλλωστε ισχύει για τις εξειδικεύσεις όλων των Ειδικοτήτων.
-Εμείς, Παθολόγοι &Παιδίατροι Ζητάμε επίμονα την 2ετή μετεκπαίδευση στον ΣΔ μετά την ειδικότητα, με αξιολόγηση και λήψη του τίτλου «Εξειδίκευση στον ΣΔ/Διαβητολόγος με Εξετάσεις, όπως συμβαίνει και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες και στην Αμερική ( Diabetologist,Diabetes specialist). Σημειωτέον στην Αλλοδαπή ο τίτλος Diabetologist, συνοδεύει τον Ενδοκρινολόγο, Παθολόγο ή Παιδίατρο, που έχει λάβει μετεκπαίδευση μετά την ειδικότητα.
3. Καμμία νόσος-και φυσικά ούτε ο ΣΔ ανήκει αποκλειστικά σε μια Ειδικότητα.
Ο ΣΔ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΩΝ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑΣ,ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ,ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗΣ. Υποχρέωση όλων μας η συνεχής επιμόρφωσή μας για να μπορέσουμε αποτελεσματικά να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις μιας νοσογόνου οντότητας, που εξελίσσεται ραγδαία και δραματικά.
4. Γιατί-Παθολόγοι και Παιδίατροι ζητάμε την Εξειδίκευση?
Νομίζω, ότι από τα όσα ήδη ανέφερα θέλουμε την εξειδίκευση για δύο λόγους:
α) Γιατί απλά η συστηματικότητα και πολυπλοκότητα του ΣΔ, απαιτεί πολύπλευρη και συγκροτημένη γνώση, που ξεπερνάει τη εκπαίδευση που αποκτάμε στην ειδικότητα. Ο εξειδικευμένος γιατρός μπορεί με μεγαλύτερη επάρκεια να αντιμετωπίσει το Διαβητικό Σύνδρομο. β) Η αναγκαιότητα της Εξειδίκευσης για τους Παθολόγους επιβάλλεται από την πραγματικότητα, που αφορά την παρεχόμενη καθημερινή φροντίδα και κυρίως περίθαλψη των Διαβητικών ασθενών σήμερα στην Ελλάδα, που κατά κύριο λόγο γίνεται από τους Παθολόγους και όχι από τους Ενδοκρινολόγους .Οι παθολόγοι και οι Παιδίατροι στην Ελλάδα ακολουθήσαμε τις Όποιες Εκπαιδευτικές Πρωτοβουλίες της πολιτείας (Νομοθετήματα Μετεκπαίδευσης από το 1990) και σύμφωνα με τις νόμιμες διαδικασίες στελεχώσαμε τις δομές στα Νοσοκομεία του ΕΣΥ και τα Πανεπιστημιακά, υπηρετήσαμε -και υπηρετούμε- τους Διαβητικούς ασθενείς στις οργανωμένες μονάδες, Διαβητολογικά Ιατρεία και Διαβητολογικά Κέντρα –τα οποία εμείς οργανώσαμε, φροντίζοντας χιλιάδες Διαβητικούς και ταυτόχρονα εκπαιδεύσαμε – και εκπαιδεύουμε -εκατοντάδες Γιατρούς κυρίως Παθολόγους και Γενικούς Γιατρούς, αλλά και επαγγελματίες υγείας, ακόμη και ασθενείς. Σήμερα από τα 22 Διαβητολογικά Κέντρα –τα 16 λειτουργούν με παθολόγους και μόνο 6 από Ενδοκρινολόγους .Το ίδιο συμβαίνει και με τα 62 Διαβητολογικά Ιατρεία, όπου στα περισσότερα υπηρετούν Παθολόγοι. Οι οξείες επιπλοκές του Διαβήτη (Διαβητική κετοξέωση, κώματα, λοιμώξεις, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια κλ.π νοσηλεύονται σχεδόν ΟΛΑ στις παθολογικές κλινικές. Στην Α’Παθ. Κλινική του ΤΖΑΝΕΙΟΥ, σε σύνολο 840 νοσηλευθέντων του τελευταίου 6μήνου 2016,το 28% ήταν Διαβητικοί και το 52% νοσηλεύθηκαν για τις επιπλοκές (ΑΕΕ, ΧΝΑ, ΛΟΙΜΩΞΙΣ). Σημειώνεται ότι στο ΤΖΑΝΕΙΟ Δεν υπάρχει Ενδοκρινολόγος.
Το 2016 στο Διαβητολογικό Κέντρο του Γ.Ν.Νίκαιας έγιναν 5.500 επισκέψεις Διαβητικών ασθενών και 1.500 συμβουλευτικές επισκέψεις νοσηλευόμενων στις διάφορες Κλινικές του Νοσοκομείου -με τελικές οδηγίες για τον ΣΔ εξόδου .Το αντίστοιχο έτος οι συνολικές επισκέψεις-για όλες τις ενδοκρινοπάθειες και τον ΣΔ- στο Ενδοκρινολογικό τμήμα του Νοσοκομείου ήταν περίπου 1990 . Αυτή είναι και η συνολική εικόνα σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας. Επισημαίνεται ότι σε ολόκληρες υγειονομικές περιφέρειες της χώρας δεν υπάρχει Ενδοκρινολόγος σε Κρατικό Νοσοκομείο.
Δυστυχώς για τους .Ενδοκρινολόγους οι αριθμοί είναι αμείλικτα αποκαλυπτικοί και ομολογούν όσα σκοπίμως οι ίδιοι προσπαθούν να αποκρύψουν. Η απουσία τους από τα μέχρι τώρα δρώμενα από τις υπηρεσίες υγείας των Διαβητικών ασθενών της χώρας είναι δική τους προσωπική επιλογή και φυσικά δεν οφείλεται σε ευνοϊκή μεταχείριση και πρόσβαση στις δομές της τότε εξουσίας των Παθολόγων και των Παιδιάτρων,όπως λανθασμένα ισχυρίζονται μερικοί σήμερα. Φυσικά δεν ισχυρίζομαι, ότι από τους Ενδοκρινολόγους λείπουν φωτεινές και άξιες προσωπικότητες. Αρχικά, Πρωτοπόροι, Δάσκαλοι και Καθοδηγητές μας στο ΣΔ-και όχι μόνο- οι αείμνηστοι Τζον Αλιβιζάτος, Ν.θαλασινός . Σήμερα Α.Βαγενάκης, Γ.Χρούσο, Κ.Φαινέκο, Φ.Παυλάτος μαζί με τους Δασκάλους Παθολόγους καθηγητάς αείμνηστο Β.Καραμάνο, Σ.Ράπτη και τους σημερινούς Π.Χριστακόπουλο, Ν.Κατσιλάμπρο, Χ.Τούντα και αρκετούς άλλους χάραξαν τους δρόμους, ώστε σήμερα η φροντίδα των Διαβητικών στην Ελλάδα να βρίσκεται σε πολύ καλά επίπεδα, ακόμη και στην περίοδο της οικονομικής κρίσης .Πέραν αυτών δεν επιθυμούμε να σχολιάσουμε τα έωλα επιχειρήματα του ΔΣ της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας με την έντεχνη και εν πολλοίς αναιτιολόγητη επίθεση, που εξαπολύουν εναντίον των Παθολόγων, Γενικών Ιατρών και Παιδιάτρων .
Απευθυνόμαστε, κάνοντας πρόσκληση και έκκληση στους εκλεκτούς Συναδέλφους και φίλους Ενδοκρινολόγους οι οποίοι κοσμούν την Ιατρική κοινότητα και με τους οποίους, πάντα είχαμε ειλικρινή συνεργασία και αλληλεγγύη στο πρώτιστο μέλημα την προσφορά καλύτερης φροντίδας υγείας στους Διαβητικούς μας ασθενείς και την προσφορά μας στην Εκπαίδευση των συναδέλφων Παθολόγων, Ενδοκρινολόγων, Γενικών γιατρών και Παιδιάτρων . Ας απομονώσουμε και ας μείνουμε μακριά από την μειοψηφία των ελάχιστων συντεχνιών- κακέκτυπων παλαιάς κοπής συνδικαλιστών- οι οποίοι με ανούσια συνθήματα και πλακάτ, νομίζουν ότι με τέτοιες μεθόδους θα επιβάλλουν σε Επιστημονικά θεσμικά όργανα της πολιτείας(ΚΕΣΥ) αποφάσεις, που αφορούν την Εκπαίδευση και Μετεκπαίδευση Παθολόγων – Παιδιάτρων και Γενικών Γιατρών – που εκτός των άλλων δεν τους αφορούν .Τελειώνοντας επιθυμώ να τονίσω κάτι ακόμη η 2ετής μετεκπαίδευση για την απόκτηση Τίτλου Εξειδίκευσης μετά την ειδικότητα δεν τη θέλουμε για συντεχνιακούς λόγους, όπως ισχυρίζονται αλλά για την απαιτούμενη και απαραίτητη εμβάθυνση στο νόσημα ΣΔ. Η απόκτηση του τίτλου «Διαβητολόγος» με εξετάσεις τεκμηριώνει την ειδική γνώση και κυρίως βάζει κανόνες στο χάος, που επικρατεί σε αρκετές περιπτώσεις «Δηλώνω, ότι θέλω και όχι ότι είμαι» Ας έχουμε το νου π.χ η αναμενόμενη απόφαση του ΚΕΣΥ για αλλαγή του τίτλου της Ειδικότητας Ενδοκρινολογίας σε «Ενδοκρινολογία, Διαβήτης Μεταβολισμός »πριν ολοκληρωθεί και κατοχυρωθεί νόμιμα από την πολιτεία(Εμείς ενώ διαφωνούμε, δεν παρεμβαίνουμε), έσπευσαν ήδη στις γειτονιές μερικοί Ενδοκρινολόγοι και κρέμασαν στις ταμπέλες των Ιατρείων τους τον νέο τίτλο.
Απευθύνουμε για μία ακόμα φορά πρόσκληση ειλικρινούς συνεργασίας –κάθε ειδικότητα να λύσει μόνη της τα όποια ζητήματα την αφορούν – με τα θεσμικά όργανα της πολιτείας χωρίς παρεμβάσεις η μία ειδικότητα στην άλλη – και ας συνεχίσουμε όλοι μαζί (Ενδοκρινολόγοι –Παθολόγοι –Γενικοί Γιατροί και Παιδίατροι) τον δύσκολο κοινό δρόμο, που οδηγεί στην πληρέστερη και καλύτερη φροντίδα και περίθαλψη των Διαβητικών ασθενών μας, που εναγωνίως επιζητούν.
Η επίτευξη του στόχου «Πρόληψη-Καλύτερη Αντιμετώπιση των Διαβητικών» Απαιτεί, Εθνικό σχέδιο ολοκληρωμένης και οργανωμένης παρέμβασης και δράσης. Σε κεντρικό ρόλο Διασύνδεσης, Καθοδήγησης και Εκπαίδευσης, Ο Εξειδικευμένος στον ΣΔ Ιατρός (Ενδοκρινολόγος –Παθολόγος –Παιδίατρος ) με πλήρη , ουσιαστική και ειλικρινή συνεργασία,μαζί με όλους τους Παθολόγους, Γενικούς ιατρούς, Ενδοκρινολόγους και Παιδιάτρους,που ασκούν Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, μπορούν να αντιμετωπίσουν επιτυχώς τα πολλαπλά σύνθετα προβλήματα της νόσου ΣΔ, ανακουφίζοντας εκατοντάδες χιλιάδες των Διαβητικών ασθενών, προσφέροντας καλύτερη ποιότητα ζωής, λιγότερες επιπλοκές, νοσηλείες, αναπηρίες και μείωση απωλειών ζωής, με λιγότερο κόστος Υγείας.
Με εκτίμηση
Dr. Σταύρος Ι Παππάς
τ. Συντονιστής Διευθυντής Γ Παθολογικής Κλινικής & Διαβητολογικού Κέντρου Γ.Ν.Νίκαιας –Πειραιά
Πρόεδρος Ειδικής Γνωμοδοτικής Επιτροπής για το ΣΔ του Υπουργείου Υγείας
Αντιπρόεδρος Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας.