Jessica Edstorp et al. Incident of LADA and Type 2 Diabetes in Relation to Tobacco Use and Genetic Susceptibility to Type 2 Diabetes and Related Traits: Findings From a Swedish Case-Control Study and the Norwegian HUNT Study.Diabetes Care 2023;46(5):1028-1036.
https://doi.org/10.2337/dc22-2284
Το κάπνισμα και το Σουηδικό προιόν υγρού καπνού χωρίς καύση (snus) σχετίζονται με την εμφάνιση LADA και ΣΔΤ2. Ο σκοπός της παραπάνω μελέτης ήταν να δείξει εάν η γενετική προδιάθεση εμφάνισης ΣΔΤ2 , η αντίσταση στην ινσουλίνη (IR) κι η έκκριση ινσουλίνης (IS) όπως εκφράζονται μέσω συγκεκριμένων γενετικών συστημάτων βαθμονόμησης ενισχύουν αυτούς τους συσχετισμούς.
Στη μελέτη αυτή χρησιμοποιήθηκαν βάσεις δεδομένων από μία Σουηδική μελέτη (ESTRID Study) και μία Νορβηγική αντίστοιχα (HUNT Study). Συγκεκριμένα στη μελέτη εντάχθηκαν 839 άτομα με LADA, 5771 άτομα με ΣΔΤ2 και 3068 άτομα ως μάρτυρες εξομοίωσης. Τα άτομα με LADA σύμφωνα με τα κριτήρια ένταξης στη μελέτη ήταν ≥ 35 ετών, είχαν θετικά αντιπαγκρεατιδικά αντισώματα (GADA positive ≥ 10U/mL) κι επίπεδα C πεπτιδίου ≥ 0.20 nmol/L (IMMULITE 2000; Siemens Healthcare Diagnostics Product Ltd., Llanberis, U.K.) ή ≥ 0.30 nmol/L (Cobas e601; Roche Diagnostics, Mannheim, Germany). Τα άτομα με ΣΔΤ2 ήταν εξίσου ≥35 ετών, GADA αρνητικά, με επίπεδα C-πεπτίδιου >0.60 nmol/L (IMMULITE) ή >0.72 nmol/L (Cobas). Έγινε καταγραφή τόσο του καπνίσματος όσο και της χρήσης snus ή κλασσικού καπνού ως προς τη διάρκεια (οι εθελοντές σύμφωνα με τα κριτήρια ένταξης στη μελέτη έπρεπε να κάνουν χρήση οποιασδήποτε μορφής καπνού τουλάχιστον ένα χρόνο πριν την ένταξη στη μελέτη) και χαρακτηρίστηκε ως σοβαρή χρήση καπνού ή snus η ≥15 pack-/box-years. Ως ένα pack/box-year ορίστηκαν τα 20 τσιγάρα ή τα 7 κουτιά snus εβδομαδιαία το χρόνο. Τέλος δεδομένου ότι η γονιδιακή έκφραση του ΣΔΤ2 παρουσιάζει μεγάλη ετερογένεια, χρησιμοποιήθηκαν γενετικά συστήματα βαθμονόμησης (GRS-Genetic Risk Score, ΣΔΤ2-GRS, IR-GRS, IS-GRS) κινδύνου εμφάνισης ΣΔΤ2 συνδυάζοντας πολλαπλούς γενετικούς πολυμορφισμούς (64 πολυμορφισμούς μονονουκλεοτιδίων- SNPs για ΣΔΤ2, 16 SNPs για έκκριση ινσουλίνης και 5 SNPs για αντίσταση στην ινσουλίνη).
Η μελέτη ανέδειξε ότι τα άτομα με LADA είχαν μικρότερη αντίσταση στην ινσουλίνη, ελαττωμένη λειτουργικότητα των β-κυττάρων του παγκρέατος και μειωμένα επίπεδα C-πεπτιδίου σε σχέση με τα άτομα με ΣΔΤ2. Επίσης παρουσίαζαν υψηλούς τίτλους HLA αντιγόνων και στη θεραπεία τους συμπεραλαμβάνονταν ινσουλίνη.
Ο σχετικός κίνδυνος εμφάνισης LADA ήταν αυξημένος σε βαρείς καπνιστές με υψηλές τιμές IR-GRS (≥15 pack-years; RR 2.01 [CI 1.30, 3.10]) και βαρείς χρήστες καπνού οποιασδήποτε μορφής (≥15 box/pack-years; RR 2.59 [CI 1.54, 4.35]) σε σχέση με άτομα με χαμηλές τιμές IR-GRS που δεν ήταν βαρείς καπνιστές με επιπρόσθετη αλληλεπίδραση AP 0.67 [CI 0.46, 0.89] έναντι AP 0.52 [CI 0.21, 0.83]) και πολλαπλάσια αλληλεπίδραση P = 0.003 έναντι P = 0.034. Στους βαρείς καπνιστές επίσης παρατηρήθηκε επιπρόσθετη αλληλεπίδραση μεταξύ ΣΔΤ2-GRS και καπνίσματος είτε snus είτε κλασσικού καπνού. Επίσης ο κίνδυνος εμφάνισης ΣΔΤ2 σχετιζόμενος με τη χρήση κλασσικού καπνού δεν διέφερε στα τρία χρησιμοποιούμενα γενετικά συστήματα βαθμονόμησης της μελέτης (ΣΔΤ2-GRS, IR-GRS, IS-GRS).
Συμπερασματικά , η χρήση καπνού μπορεί να επιφέρει αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης LADA σε άτομα με γενετική προδιάθεση εμφάνισης ΣΔΤ2 και αντίστασης στην ινσουλίνη ενώ αντιθέτως η όποια γενετική προδιάθεση εμφάνισης ΣΔΤ2 δεν φαίνεται να επηρεάζει την αυξημένη επίπτωση ΣΔΤ2 σχετιζόμενου με τη χρήση καπνού.
Επιμέλεια: Αγγελική Μερίτση