Η σημασία της διατήρησης της μυϊκής μάζας

Επιμέλεια: Γ. Αργυρακοπούλου

Η παχυσαρκία είναι μια παγκόσμια επιδημία, αυξάνοντας σταθερά τον επιπολασμό της τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Η θεραπεία της απαρτίζεται από τη σωστή δίαιτα και άσκηση, οδηγώντας σε αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο, συνθήκη απαραίτητη για την απώλεια βάρους. Συχνά, απαιτείται η προσθήκη φαρμακοθεραπείας για την επίτευξη των στόχων. Τόσο τα υπάρχοντα φάρμακα, όσο και αυτά που μελετώνται, αναδύονται ως πολύ ελπιδοφόρες επιλογές, όχι μόνο για την απώλεια βάρους αυτή καθαυτή αλλά και λόγω των πολλών θετικών επιδράσεων, ορισμένων εξ αυτών, στην καρδιά και στους νεφρούς.

Η απώλεια βάρους συνοδεύεται συχνά από απώλεια μυϊκής μάζας σε συνδυασμό με την επιθυμητή απώλεια λιπώδους μάζας. Απότομες μειώσεις της μυϊκής μάζας μπορεί να οδηγήσουν σε μείωση της μυϊκής δύναμης, καθιστώντας τις ασκήσεις αντίστασης σημαντικό συστατικό των προγραμμάτων απώλειας βάρους για τη διατήρηση της μυϊκής μάζας. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι μύες διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη μεταβολική υγεία και τη λειτουργία του σώματος.

Επιπρόσθετα, η ενεργειακή δαπάνη (ή απλούστερα οι θερμίδες που ξοδεύουμε καθημερινά) εξαρτάται από τη σύνθεση του σώματος και φαίνεται να επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις μεταβολές του βάρους, ασκώντας σημαντικό ρόλο στην επακόλουθη ανάκτηση βάρους. Έτσι, ο κύριος ιστός που εμπλέκεται στην ενεργειακή δαπάνη είναι η άλιπη μάζα (ή μάζα ελεύθερη λίπους), σε αντίθεση με τη λιπώδη μάζα, η οποία ασκεί σημαντικά μικρότερη επίδραση.

Εκτός της προαναφερόμενης επίδρασης της μυϊκής μάζας στο σωματικό βάρος, φαίνεται να αποτελεί και ένα σημαντικό ρυθμιστή των επιπέδων γλυκόζης. Η μείωση της μυϊκής μάζας  έχει ιδιαίτερη σημασία και στον σακχαρώδη διαβήτη. Η σκελετική μυϊκή μάζα παρουσιάζει αντίστροφη συσχέτιση με την αντίσταση στην ινσουλίνη, τον προδιαβήτη και τον κίνδυνο ανάπτυξη διαβήτη, υποδεικνύοντας αυξημένη προστασία έναντι αυτών των καταστάσεων, ιδιαίτερα σε άτομα χωρίς διαβήτη.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών έχουν δημοσιευθεί πολλές μελέτες σχετικά με την ευεργετική επίδραση των αντιδιαβητικών φαρμάκων που δρουν και κατά της παχυσαρκίας στην αποτελεσματική απώλεια σωματικού βάρους. Αν και υπάρχουν σχετικά περιορισμένα δεδομένα για την επίδρασή τους στη μυϊκή μάζα, τα περισσότερα εξ αυτών δείχνουν προς την κατεύθυνση ενός μάλλον μη σημαντικού ποσοστού απώλειας μυϊκής μάζας στις ιδιότητες απώλειας βάρους τους, είτε πρόκειται για ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 είτε αποκλειστικά με παχυσαρκία. Τα περισσότερα φάρμακα έχουν δείξει σαφώς την ευεργετική τους επίδραση στο ηπατικό και σπλαχνικό λίπος και μένει να δούμε αν τα φάρμακα νεότερης κατηγορίας παρουσιάζουν παρόμοιες ιδιότητες στη διατήρηση της μυϊκής μάζας.

 

1. Argyrakopoulou G, Gitsi E, Konstantinidou SK, Kokkinos A. The effect of obesity pharmacotherapy on body composition, including muscle mass. Int J Obes (Lond). 2024 May 14.
2. Argyrakopoulou G, Fountouli N, Dalamaga M, Kokkinos A. Revisiting Resting Metabolic Rate: What is the Relation to Weight Fluctuations? Curr Obes Rep. 2023 Dec;12(4):502-513.