Ο ρόλος της διαλειμματικής νηστείας στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

Eπιμέλεια:  ¹Αλεξανδράκη Φιλοθέη, ¹Δήμα Νεφέλη, ¹Μπαλή Ιωάννα

¹Διαιτολογικό Τμήμα, ΓΝΑ Λαϊκό

 

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία μεταβολική ασθένεια που χαρακτηρίζεται αδυναμία ρύθμισης των επιπέδων γλυκόζης και υπεργλυκαιμία και συνδέεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη και ανωμαλίες στον μεταβολισμό κυρίως των υδατανθράκων. Η πλειοψηφία των ατόμων με ΣΔ2 είναι άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος ή άτομα με παχυσαρκία και παρουσιάζουν επίσης αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Η διαλείπουσα νηστεία (intermittent fasting – IF) ή αλλιώς διαλειμματικός περιορισμός ενέργειας (IER) είναι μία ευρέως διαδεδομένη διατροφική πρακτική που αποτελείται από εναλλασσόμενες περιόδους ελεύθερης διατροφικής κατανάλωσης και αποχής από θερμιδική πρόσληψη. Πιο συγκεκριμένα, η IF περιορίζει την κατανάλωση φαγητού, σε ένα παράθυρο σίτισης 4 έως 8 ωρών  την ημέρα, με 16 έως 20 ώρες νηστεία. Έχει αποδειχτεί  ότι η IF μπορεί να μειώσει την εμφάνιση ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών εκβάσεων, βελτιώνοντας τις μεταβολικές και φλεγμονώδεις οδούς.

Με τη συνεχή αύξηση του ποσοστού των ατόμων με ΣΔ2 παγκοσμίως, είναι σημαντικό να γίνονται διατροφικές παρεμβάσεις που αποσκοπούν σε μία ουσιαστική θεραπευτική προσέγγιση για τη διαχείριση της γλυκόζης αίματος, του βάρους και του καρδιαγγειακού παράγοντα κινδύνου. Μία από αυτές είναι η IF, που είναι δυνητικά πολύτιμη θεραπευτική .

Τα αποτελέσματα της INTERFAST-2 μελέτης, που πραγματοποιήθηκε στο University Hospital Graz της Αυστρίας, σε άτομα που ακολούθησαν την IF τρεις φορές την εβδομάδα σε χρονικό διάστημα 12 εβδομάδων, έδειξαν ότι μειώθηκε το βάρος τους και επίσης η ημερήσια χορηγούμενη δόση ινσουλίνης. Επίσης, σε μία διασταυρούμενη  μελέτη  που διεξήχθη από τους Sutton et. al., και συμμετείχαν άνδρες με αυξημένο BMI, Hb1Αc, διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας και μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη, που τυχαιοποιήθηκαν σε δύο ομάδες, εκ των οποίων η μία ακολούθησε την IF, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες που την ακολούθησαν είχαν χαμηλότερα επίπεδα ινσουλίνης, αυξημένη ευαισθησία στην ινσουλίνη, αυξημένη ανταπόκριση των β-κυττάρων του παγκρέατος, μειωμένη αρτηριακή πίεση καθώς επίσης και μειωμένο οξειδωτικό στρες.

Σε μία ακόμη τυχαιοποιημένη  μελέτη, που διεξήγαγαν οι Parvaresh et al. με παχύσαρκους ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο, τα άτομα ακολούθησαν  τροποποιημένη διαλειμματική νηστεία (ADF) ή δίαιτα θερμιδικού περιορισμού, για 8 εβδομάδες. Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντικότερη μείωση των επιπέδων νηστείας πλάσματος, του σωματικού βάρους, της περιφέρειας μέσης και της συστολικής πίεσης στην ομάδα ADF.

Επιπροσθέτως, ο Arnanson και οι συνεργάτες του σε μία μελέτη παρατήρησης που πραγματοποίησαν σε άτομα με ΣΔ2, τα οποία λάμβαναν θεραπευτική αγωγή με μετφορμίνη, διαπίστωσαν απώλεια σωματικού βάρους, μείωση των επιπέδων της μεταγευματικής και της γλυκόζης  νηστείας, έπειτα από δύο εβδομάδες IF. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι σε μία άλλη μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Ινστιτούτο υγείας και Ιατρικής υγείας της Νότιας Αυστραλίας, βρέθηκε ότι οι ενήλικες με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ΣΔ2 που ακολούθησαν την IF είχαν βελτιωμένο μεταγευματικό μεταβολισμό γλυκόζης.

Συμπερασματικά, η διαλείπουσα νηστεία θα μπορούσε να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων θεραπείας  σε άτομα με προδιαβήτη και με ΣΔ2, σε σχέση με άλλες διαιτολογικές προσεγγίσεις περιορισμού θερμίδων και άρα αποτελούν ακόμα ένα εργαλείο για την απώλεια βάρους. Με βάση τις παραπάνω μελέτες, παρατηρούμε λοιπόν ότι η IF μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην απώλεια βάρους και στη μείωση των επιπέδων ινσουλίνης. Απαιτούνται όμως περισσότερες και πιο καλά σχεδιασμένες μελέτες και για το λόγο αυτό το μοντέλο αυτό διατροφής δεν έχει συμπεριληφθεί ακόμα στις επίσημες οδηγίες της ADA και του DNSG.

Βιβλιογραφία

1. Anna Obermayer, Norbert J. Tripolt, Peter N. Pferschy, HaraldKojzar, Faisal Aziz, Alexander Muller, Markus Schauer, AbderrahimOulhaj, Felix Aberer, CarenSourij, HansjorgHabisch, Tobias Madl, Thomas Pieber, Barbara Obermayer-Pietsch, Vanessa Stadlbauer and HaraldSourij. Efficacy and Safety of Intermittent Fasting in People With Insulin-Treated Type 2 Diabetes (INTERFAST-2)—A Randomized Controlled Trial. 2022.
2. Arnason TG, Bowen MW, Mansell KD.  Effects of intermittent fasting on health markers in those with type 2 diabetes: a pilot study. World J Diabetes. 2017;8:154–164.
3. Parvaresh A, Razavi R, Abbasi B, et al. Modified alternate-day fasting vs. calorie restriction in the treatment of patients with metabolic syndrome: a randomized clinical trial. ComplementTher Med. 2019; 47:102187.
4. Sutton EF, Beyl R, Early KS, Cefalu WT, Ravussin E, Peterson CM.Early time-restricted feeding improves insulin sensitivity, blood pressure, and oxidative stress even without weight loss in men with prediabetes. 2018; 27:1212–1221.
5. Τeong XT, Liu K, Vincent AD, Bensalem J, Liu B, Hattersley KJ, Zhao L, Feinle-Bisset C, Sargeant TJ, Wittert GA, Hutchison AT, Heilbronn LK. Intermittent fasting plus early time-restricted eating versus calorie restriction and standard care in adults at risk of type 2 diabetes: a randomized controlled trial. Nat Med. 2023 Apr;29(4):963-972.