Μπαλή Ιωάννα1, Μυλωνάκη Μυρτώ1, Δημοσθενόπουλος Χάρης 1
1 Διαιτολογικό Τμήμα, ΓΝΑ Λαϊκό
Συχνά ακούμε ερωτήσεις που επικεντρώνονται στη διατροφή ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) όπως: «Τι μπορώ να φάω;», «Πρέπει να εγκαταλείψω όλα τα αγαπημένα μου φαγητά;», «Θα νιώθω πάντα περιορισμένος;», «Θα μπορώ να καταναλώνω υδατάνθρακες;», «Θα πρέπει να σταματήσω να καταναλώνω φρούτα, γλυκά, αλκοόλ και «fast food;». Για τα άτομα με ΣΔ, ο όρος «δίαιτα» προκαλεί άμεσα το αίσθημα της στέρησης και του περιορισμού αλλά και μία σύγχυση, καθώς συνδέεται με πολλούς μύθους σχετικά με την κατανάλωση και τον αποκλεισμό τροφίμων.
Τα άτομα με διαβήτη πρέπει από τη διάγνωση τους και μετά να έχουν τη φροντίδα, την παρακολούθηση και την συμβουλευτική ενός κλινικού διαιτολόγου, ώστε να ενημερώνονται σχετικά με τη διατροφή τους, τα κατάλληλα, αλλά και τα πιο ακατάλληλα, τρόφιμα. Ο στόχος της διαιτολογικής παρακολούθησης και θεραπείας είναι ο σχεδιασμός ενός ρεαλιστικού και εξατομικευμένου προγράμματος γευμάτων βασισμένο σε μία ποικίλη και ισορροπημένη διατροφή τόσο ως προς τη γεύση όσο και ως προς την ποιότητα.
Ένας εύκολος και πρακτικός τρόπος για την επίτευξη μίας ισορροπημένης διατροφής για τα άτομα με διαβήτη, σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Διαβήτη (American Diabetes Association-ADA), είναι η εφαρμογή της μεθόδου του πιάτου. Πιο συγκεκριμένα, η μέθοδος αυτή προτείνει τον διαχωρισμό του πιάτου σε 3 μέρη. Αρχικά στη μέση και έπειτα στα 2 τέταρτα.
Στο μισό πιάτο τοποθετούνται μη αμυλούχα λαχανικά, όπως σπαράγγια, μπρόκολο, λάχανο, σέλερι, αγγούρι, μελιτζάνα, ντομάτα, μανιτάρια, καρότα, πιπεριά, μαρούλι και σπανάκι, τα οποία μπορούν να καταναλωθούν χωρίς περιορισμό στην ποικιλία. Στο ένα από τα 2 τέταρτα τοποθετείται η καθαρή πηγή πρωτεΐνης, είτε ζωικής προέλευσης όπως κοτόπουλο, ψάρι, θαλασσινά, τυρί, μοσχάρι, χοιρινό, είτε φυτικής προέλευσης όπως φασόλια, φακές, χούμους, τόφου και υποκατάστατα κρέατος. Αντίθετα το υπόλοιπο μέρος του πιάτου, καλύπτεται από μια μεγάλη ποικιλία αμυλούχων τροφίμων όπως καστανό ρύζι, κινόα, ζυμαρικά ολικής, αμυλούχα λαχανικά όπως πατάτα, καλαμπόκι, αρακά και συμπληρώνεται από τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα φρούτα. Έτσι με την μέθοδο αυτή ένα άτομο που πάσχει από διαβήτη μπορεί να εντάξει όπως φαίνεται όλα τα τρόφιμα και τις ομάδες τροφίμων στην διατροφή του χωρίς στερήσεις και με απόλυτη ασφάλεια!.1
Δε θα μπορούσαμε όμως να παραλείψουμε τους διατροφικούς μύθους που κυκλοφορούν σχετικά με την διατροφή των διαβητικών όπου τα τελευταία χρόνια τείνουν να εκλείπουν προς όφελος και απελευθέρωση τους. Καταρρίπτοντας αρχικά το μύθο της απαγόρευσης και της διακοπής των υδατανθράκων από τη διατροφή των ατόμων με διαβήτη όπως είδαμε, ένας άλλος πολύ διαδεδομένος μύθος αποτελεί η πεποίθηση ότι οι διαβητικοί δε μπορούν να καταναλώσουν φρούτα.
Στην πραγματικότητα δεν ισχύει, καθώς τα φρούτα όπως μήλο, αχλάδι, πορτοκάλι, άγουρη μπανάνα, είναι αναγκαία για τη διατήρηση μίας ισορροπημένης διατροφής, διότι είναι πλούσια σε βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά παρέχοντας γλυκιά γεύση.
Άλλη μια πεποίθηση είναι πως τα άτομα με διαβήτη δε μπορούν να απολαμβάνουν τα γλυκά. Ωστόσο η αλήθεια είναι ότι μπορούν να τα καταναλώνουν σε μικρές μόνο μερίδες ανά περιόδους, για να μην επηρεαστεί το σάκχαρο του αίματός τους. Τα γλυκά με την προσθήκη γλυκαντικών ουσιών, όπως η στέβια, αποτελούν την καλύτερη επιλογή για έναν διαβητικό.
Πολλοί επίσης διερωτώνται εάν τα άτομα με διαβήτη μπορούν να καταναλώσουν αλκοόλ. Η απάντηση είναι ότι το αλκοόλ μπορεί να καταναλώνεται προσεχτικά, χωρίς αυτό να θεωρείται και απαραίτητο. Η ποσότητα δε θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από αυτή που αντιστοιχεί σε συγκεκριμένες μικρομερίδες την εβδομάδα, ανάλογα με το φύλο. Παράλληλα θα πρέπει να σημειωθεί ότι το αλκοόλ δε θα πρέπει να καταναλώνεται με άδειο στομάχι.
Ένας ακόμη μύθος που περιορίζει τις επιλογές και το διαιτολόγιο των ατόμων με ΣΔ είναι το κατά πόσο απαγορεύεται να τρώνε φαγητά τύπου «fast food». Είναι αλήθεια ότι μπορούν να καταναλώσουν γρήγορο φαγητό, ωστόσο η ποσότητα και η συχνότητα θα πρέπει να περιοριστεί. Όπως ισχύει και για τα άτομα χωρίς διαβήτη, φαγητά αυτής της κατηγορίας, που είναι υψηλά σε λίπος, αλάτι και θερμίδες, θα πρέπει να συνοδεύονται ιδανικά από μία ποσότητα λαχανικών για να προστεθούν φυτικές ίνες και να μειωθεί με αυτόν τον τρόπο ο συνολικός γλυκαιμικός δείκτης ώστε να έχουμε πιο χαμηλά μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης. 2
Συμπερασματικά, τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη δε θα πρέπει να αποκλείουν ομάδες τροφίμων από το ημερήσιο διαιτολόγιο τους, αλλά να οργανώνουν τα γεύματα τους με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορούν να απολαμβάνουν τα οφέλη μιας ισορροπημένης διατροφής, με ποικιλία και ως μέσο ικανοποίησης της όρεξης, της γεύσης και της κοινωνικής τους ζωής. Εξάλλου τα άτομα με διαβήτη σήμερα μπορούν να επωφεληθούν από τη χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών ρύθμισης της γλυκόζης του αίματος και να εξατομικεύσουν τη διατροφή τους προσφέροντας και γεύση και ποικιλία.
Βιβλιογραφία
- Nutrition and Diabetes | ADA. Accessed December 17, 2023. https://diabetes.org/food-nutrition
- Diabetes UK – Know diabetes. Fight diabetes. | Diabetes UK. Accessed December 29, 2023. https://www.diabetes.org.uk/
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.